Ζάχαρη… ποιος δεν λατρεύει τη γλυκιά της γεύση;

Όλοι είμαστε λίγο πολύ υποψιασμένοι ότι δεν μας κάνει καλό, ωστόσο την αποζητάμε, συχνά όπως ο καπνιστής το τσιγάρο του… Την προσθέτουμε στον καφέ ή στο τσάι μας, την πίνουμε στο αναψυκτικό ή στο κοκτέιλ μας, την τρώμε στη σπιτική μαρμελάδα, στο συσκευασμένο σνακ ή σε κάποιο επιδόρπιο. Η ζάχαρη είναι παντού, μέσα και έξω από το σπίτι. Συχνά την καταναλώνουμε υπέρμετρα πολλές φορές χωρίς να το συνειδητοποιούμε…

Γεγονός:

Η  ζάχαρη αποτελεί ίσως το χειρότερο συστατικό στη σύγχρονη δυτική διατροφή.

Επηρεάζει αρνητικά τη ρύθμιση βασικών μεταβολικών διεργασιών, ταλαιπωρεί το σώμα μας και οδηγεί σε πληθώρα προβλημάτων υγείας (λιπώδη διήθηση ήπατος, διαβήτης τύπου ΙΙ, ισχαιμικά επεισόδια του στιλ καρδιακό επεισόδιο ή εγκεφαλικό, παχυσαρκία κ.α.).

Να τα δούμε όμως λίγο πιο αναλυτικά.

Τι είναι η ζάχαρη

Όταν μιλάμε για ζάχαρη ή πιο επιστημονικά σακχαρόζη, μιλάμε για έναν δι-σακχαρίτη ο οποίος αποτελείται από δύο απλούστερα σάκχαρα: τη γλυκόζη και τη φρουκτόζη.

γλυκόζη + φρουκτόζη = ζάχαρη

Όταν τρώμε ή πίνουμε ζάχαρη το πεπτικό διασπά το δισακχαρίτη στα επιμέρους κομμάτια του τα οποία απορροφώνται και περνάνε στην κυκλοφορία του αίματος ως ανεξάρτητα πλέον μόρια. Αν θέλουμε λοιπόν να μιλήσουμε για την επίδραση της ζάχαρης στην υγεία πρέπει να εξετάσουμε πώς τα δύο αυτά μόρια (γλυκόζη και φρουκτόζη) επηρεάζουν το σώμα.

Τώρα που ξεκαθαρίσαμε τα βασικά ας μπούμε στο ζουμί της υπόθεσης!

Η ζάχαρη δεν περιέχει καθόλου θρεπτικά συστατικά

Η ζάχαρη αποτελεί προϊόν τεράστιας επεξεργασίας προκειμένου να γίνει άσπρη και καθαρή. Η εξευγένιση αυτή μας δίνει ένα τελικό προϊόν αποστραγγισμένο από θρεπτικά. Δεν υπάρχουν πρωτεΐνες, θρεπτικά λίπη, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, αντιοξειδωτικά στη ζάχαρη – μόνο ενέργεια. Και η ενέργεια αυτή είναι κενή, φτωχή και άρα υποδεέστερη.

Η ζάχαρη προάγει την παχυσαρκία

Η γλυκόζη που προσλαμβάνουμε με την τροφή μας θα καταναλωθεί ως ένα βαθμό από τα κύτταρα για την παραγωγή ενέργειας. Όλη η παραπανίσια γλυκόζη θα αποθηκευθεί είτε ως γλυκογόνο στο συκώτι και στους μύες, είτε ως λίπος στο λιπώδη ιστό. Οι αποθήκες γλυκογόνου αποτελούν πηγή γρήγορης ενέργειας (κάτι σαν ζωικό άμυλο) και είναι πεπερασμένες. Μπορούμε να αποθηκεύσουμε μέχρι 15gr/kg σωματικού βάρους και όχι παραπάνω. Ένα άτομο 70kg λοιπόν μπορεί να αποθηκεύσει μέχρι 15 x 70 = 1000gr γλυκογόνου, 1kg σωματικού βάρους και τέλος. Οι αποθήκες λίπους όμως είναι απεριόριστες. Όλη η περισσευούμενη (και κενή) ενέργεια που λαμβάνουμε μέσω της ζάχαρης μετατρέπεται σε ΛΙΠΟΣ – και αυτό με εξαιρετική αποτελεσματικότητα και επ’ αόριστον! Με άλλα λόγια, ζάχαρη = παχάκια.

Η ζάχαρη ταλαιπωρεί το συκώτι

Η ζάχαρη όπως είπαμε περιέχει κατά το ήμισυ και φρουκτόζη. Το σώμα μας όμως χρησιμοποιεί γλυκόζη για τις διεργασίες του, όχι φρουκτόζη. Το συκώτι θα αναλάβει να μετατρέψει τη φρουκτόζη σε γλυκογόνο για μετέπειτα χρήση ως γλυκόζη. Αν οι αποθήκες γλυκογόνου στο συκώτι είναι ήδη γεμάτες το να καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες φρουκτόζης πιέζει το συκώτι να μετατρέψει το σάκχαρο αυτό σε λίπος. Συχνή χρήση ζάχαρης (και άρα φρουκτόζης) στην καθημερινή διατροφή συμβάλλει στη συσσώρευση λίπους στο συκώτι και στην κατάσταση που είναι γνωστή ως μη-αλκοολική λιπώδης διήθηση ήπατος.  Το αποτέλεσμα είναι η δυσλειτουργία του οργάνου με διάφορες παρενέργειες στη γενικότερη λειτουργία του οργανισμού. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η νόσος μπορεί να εξελιχθεί σε μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα στην οποία αναπτύσσεται φλεγμονή και τα κύτταρα καταστρέφονται.

Ένα ενδιαφέρον βίντεο σχετικά με αυτό το φαινόμενο μπορείτε να δείτε εδώ: Fructose the liver toxin.

Σημειωτέον, το σιρόπι Αγαύης έχει 85% περιεκτικότητα σε φρουκτόζη. Όπως είπαμε, μεγάλη κατανάλωση φρουκτόζης είναι προβληματική. Αυτό καθιστά το σιρόπι Αγαύης ως ακατάλληλο εναλλακτικό της ζάχαρης και καλό είναι να το αποφεύγουμε.

Η ζάχαρη προκαλεί αντίσταση στην Ινσουλίνη και Διαβήτη τύπου ΙΙ

Η ινσουλίνη είναι μια πολύ σημαντική ορμόνη για το σώμα. Παράγεται από το πάγκρεας ως απόκριση στην κατανάλωση υδατανθράκων και την επακόλουθη αύξηση γλυκόζης στο αίμα. Παραπανίσια γλυκόζη στο αίμα είναι επιβλαβής. Αποστολή της ινσουλίνης είναι να παρακινήσει τα κύτταρα να απορροφήσουν και να κάψουν αυτή την παραπανίσια γλυκόζη έτσι ώστε η συγκέντρωσή της στο αίμα να επανέλθει στο φυσιολογικό εύρος. Μια διατροφή πλούσια σε ζάχαρη και γενικά σε απλούς-επεξεργασμένους υδατάνθρακες πιέζει την αντοχή του μηχανισμού αυτού. Σε κάποιο στάδιο τα ίδια τα κύτταρα “επαναστατούν” και δεν συμμορφώνονται στις συστάσεις της ινσουλίνης. Η κατάσταση αυτή περιγράφεται επιστημονικά ως αντίσταση στην ινσουλίνη και είναι προβληματική. Εφόσον τα κύτταρα δεν συμμορφώνονται το πάγκρεας εκκρίνει όλο και περισσότερη ινσουλίνη, τα κύτταρα πειθαρχούν για ένα διάστημα και ύστερα ξαναντιστέκονται, επιπλέον πίεση για ακόμα περισσότερη έκκριση ινσουλίνης, συμμόρφωσή των κυττάρων, εκ νέου αντίσταση κοκ. Αυτή η κλιμάκωση ταλαιπωρεί σημαντικά το πάγκρεας και αν δεν προληφθεί οδηγεί σε διαβήτη τύπου ΙΙ όπου το πάγκρεας αδυνατεί πλέον να λειτουργήσει αποτελεσματικά.

Η ζάχαρη ταλαιπωρεί τις αρτηρίες και σχετίζεται με καρδιαγγειακά νοσήματα 

Ο οργανισμός δεν πασχίζει τυχαία να ρίξει την περιεκτικότητα γλυκόζης στην κυκλοφορία του αίματος. Υψηλή συγκέντρωσή της ταλαιπωρεί το επιθήλιο των αγγείων (αθήρωμα) καθιστώντας το ευπαθές σε βλάβες που συχνά εξελίσσονται σε αθηρωματικές πλάκες. Οι αθηρωματικές πλάκες με τη σειρά τους δίνουν πιθανή στένωση του αγγείου ή χειρότερα θρόμβωση που εκδηλώνετε είτε ως έμφραγμα του μυοκαρδίου (καρδιακό επεισόδιο) είτε ως ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο (έμφραγμα). Με άλλα λόγια η συχνή κατανάλωση ζάχαρης αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα να την πατήσετε ξαφνικά και απροειδοποίητα από τέτοιου είδους επεισόδια. Μπαμπά ακούς; Ακούω να λες…

Mini – ανακεφαλαίωση

Μέχρι τώρα έχουμε αναφέρει τους τρόπους με τους οποίους η ζάχαρη ευνοεί:

1. την παχυσαρκία
2. το σχηματισμό λίπους στο ήπαρ
3. την εμφάνιση  διαβήτη τύπου ΙΙ
4. τη στένωση των αγγείων
5. την εκδήλωση αιφνίδιου καρδιακού επεισοδίου ή εγκεφαλικού.

Κάποιοι από σας δυσκολεύεστε να συνειδητοποιήσετε την προβληματική της φύση το ξέρω.

Η ζάχαρη; τόσο κακή; δεν μπορεί, αποκλείεται!

Κι όμως…

Όσο νωρίτερα το πάρετε απόφαση τόσο το καλύτερο.

Στο 2ο μέρος αυτού του άρθρου θα δούμε μερικά ακόμα από τα προβλήματα που έχει η κατανάλωση ζάχαρης (ναι, υπάρχουν κι άλλα) και σε συνέχεια αυτού θα εξετάσουμε εναλλακτικές μέσα από τις οποίες μπορούμε να απολαμβάνουμε γλυκιές γεύσεις με λιγότερες συνέπειες για τον οργανισμό και την υγεία μας.

Έως τότε, περιμένω τα σχόλια και τη γνώμη σας.

 

Περισσότερα άρθρα για τη ζάχαρη:

• Το πρόβλημα με τη ζάχαρη – μέρος 2ο
• 6 Βήματα για λιγότερη ζάχαρη στη διατροφή
• Ανακαλύπτοντας την κρυμμένη ζάχαρη
• Αν όχι ζάχαρη τότε τι; Ποια υποκατάστατα να προτιμήσω;
• Πόσο υγιεινή είναι η μαύρη σοκολάτα;